يادتان باشد مشكلات يك شبه حل نمي شود.
اگر كودكي كاري را تا به حال انجام نمي داد اما حالا يك بار حتي از روي اكراه انجام مي دهد او را خيلي تشويق كنيد زيرا اين نشانه يك پيشرفت واقعي است. به جاي مأيوس شدن از دست نيافتن به انتظارات زياد خود، از پيشرفت هاي كوچك و تدريجي كودكتان خوشحال باشيد. شما و همسرتان بايد در مورد مشكلتان صحبت كنيد و هر دو تصميم به اصلاح اخلاق فرزندتان بگيريد. اگر حرفي مي زنيد هر دو با هم توافق داشته باشيد، طبق تجربه، والدين خيلي زود خسته مي شوند و كودكان اين را مي دانند. اگر والدين مقاوم نباشند كودكان به خواسته هاي آنها احترام نمي گذارند و خود را موظف به انجام وظايف محوله نمي دانند.

سعي كنيد رفتار عمومي فرزندتان را با ديد مثبت نگاه كنيد. برخي رفتارهاي او از ديد شما آزاردهنده است. پس از همه رفتارهاي او ناراضي نباشيد. وقتي روي يك خصوصيت ناپسند او كار مي كنيد و در حال اصلاح آن هستيد به او اطمينان دهيد كه دوستش داريد. هرگز تحسين را در مورد كودكان، كم ارزش تلقي نكنيد. كودك در هر مرحله سني كه باشد تمايل شديدي دارد كه والدينش او را بپسندند. تربيت در نظر بعضي از والدين فقط تنبيه است ولي واژه تربيت درواقع به معناي تعليم و پرورش، شامل مجموعه اي از روشهاي مثبت و منفي است. تربيت صحيح آن است كه وقتي فرزند شما نيم نگاهي به شما مي اندازد تا مطمئن شود عملي كه انجام داده درست است يا غلط، به او توجه كنيد يا وقتي در حال تلفن كردن، كودكتان مي خواهد مكالمه شما را قطع كند و با شما صحبت كند، تربيت صحيح آن است كه به او توجه نكنيد. اما اگر ديديد كه تصميم گرفت منتظر تمام شدن مكالمه شما شود، بهتر است به او توجه كنيد و نگاهي مهربان به او بيندازيد.

وقتي كودكي روي موضوع خاصي پافشاري دارد به او بگوييد كه قصد لجبازي دارد و شما به آن اهميت نمي دهيد. از آن دسته والديني نباشيم كه وقتي از كودكمان عمل خوبي سر زد آن را به سادگي و بديهي تلقي كنيم و هيچ واكنشي نشان ندهيم ولي برعكس هر وقت عمل بدي از او سر زد تمام اشتباهاتش را به رخ او بكشيم. انتقاد همراه با تشويق نتايج بهتري به بار مي آورد. كودك مي خواهد كه شما به او توجه كنيد. اگر ديدگاه شما منفي باشد او از راه هاي منفي به هدفش مي رسد اما اگر شما روي نكات مثبت تمركز كنيد در مقابل، رفتارهاي خوب بيشتري دريافت خواهيد كرد زيرا در اين حالت كودك با رفتارهاي مثبت سعي در جلب توجه شما خواهد داشت.

رفتار كودك را تحسين كنيد نه شخصيت او را. همچنان كه وقتي از او انتقاد مي كنيد شخصيت او را زير سؤال نبريد. به جاي اين كه به او بگوييم خيلي پسر يا دختر بدي هستي ، مي توان گفت: «من از طرز حرف زدن تو خوشم نمي آيد.»

مؤثرترين راه براي آموزش رفتار خوب ، شكل دادن رفتار با تحسين است. اين روش تربيتي بايد به طور مداوم استفاده شود تا رضايت شما را از رفتارهاي جديد فرزندتان نشان دهد. خيلي خوب است يادداشتي از كارهاي روزانه كودك تهيه كنيد و در انتهاي روز اين يادداشت را به او نشان دهيد. اين كار روش خوبي براي صحبت كردن در مورد وقايع هر روز است و با اين كار هر دوي شما احساس خوبي خواهيد داشت.

هر چند وقت يك بار مخصوصاً در روزهايي كه يادداشت پر از كارهاي خوب مي شود او را تشويق كنيد يا هر چه كه دوست دارد برايش تهيه كنيد و عنوان كنيد كه اين جايزه كارهاي خوب است. اگر ديديد تعريف هاي شما را ناديده مي گيرد ولي بعداً در رفتار خود آن را تكرار مي كند دريابيد كه ستايش مؤثر بوده است. هميشه از يك شيوه براي انتقاد استفاده نكنيد مثلاً يك بار يادداشتي را در بكسش بگذاريد و از يك رفتار بدش شكايت كنيد.
منبع : سايت پرورش هوش و روانشناسى كودك

يكي ديگر از راه هاي مؤثر در برطرف كردن رفتارهاي آزاردهنده كودك، ناديده گرفتن آنهاست. در اين روش احساس مي كنيد كه درواقع كاري براي بهبود وضعيت انجام نمي دهيد اما بعداً درمي يابيد كه با ناديده گرفتن، رفتار ناشايست ترك مي شود. برخي از والدين، اين روش را دوست دارند و مي توانند به طور مؤثري از آن استفاده كنند اما براي برخي به علت پايين بودن ظرفيتشان، اين روش فقط فشار رواني و تنش را زياد مي كند. اگر شما هم چنين احساسي داشتيد از اين راه صرفنظر كنيد. اگر تصميم گرفتيد كه در مورد يك رفتار از روش ناديده گرفتن سنجيده استفاده كنيد به هيچ وجه به آن واكنش نشان ندهيد. چه زباني و چه غيرزباني. وقتي كودك همان رفتار را انجام مي دهد با حركات صورت به او اشاره نكرده، حتي نگاهش نكنيد. وانمود كنيد كه متوجه او نيستيد. مي توانيد اتاق را ترك كنيد يا رويتان را به سمت ديگري برگردانيد تا وقتي كه او به عملش ادامه مي دهد شما نيز اين روش را ادامه دهيد. اين خود نوعي توجه است. به او لبخند نزنيد. زيرا اين عمل او را جسورتر مي كند . فقط آن قدر به كارتان مشغول شويد كه به نظر آيد به هيچ چيز در اطرافتان توجه نداريد.

گاهي مي توانيد در حضور كودك ديگر، از رفتار مثبت آن كودك ستايش كنيد. اين كار ممكن است به تقليد كودك شما از كودك خوش اخلاق بينجامد. سعي كنيد عصباني نشويد! زيرا عصبانيت به احساس بدي مي انجامد . به علاوه هيچگاه تسليم نشويد. اگر قبل از نان گفتيد كه خوراكي نمي دهم بايد صبر كني موقع نان شود و اگر او گريه و زاري سرداد اصلاً به او اهميت ندهيد و محكم بگوييد قبل از غذا خوراكي نمي دهم. هر چند كه او سماجت كند. اگر كوتاه بياييد كودك ياد مي گيرد كه با گريه حرفش را به كرسي بنشاند و ديگر براي حرفهاي شما اهميتي قائل نيست.

هميشه به قولتان عمل كنيد. يك كودك مخصوصاً اگر خيلي كوچك باشد به تكميل نشدن يا به تأخير افتادن پاداش وعده داده شده بسيار حساس است. كاري را كه از عهده انجامش برنمي آييد تعهد نكنيد. وقتي قول چيزي را داديد پاي آن بايستيد. سعي كنيد مشكلات فرزندتان را يكي يكي حل كنيد نه اينكه همه را يك جا از او بخواهيد. مثلاً اول مشكل برس كردن دندانها و بعد مشكل وقت خوابش را حل كنيد. كودك را به تنبيهي كه آن را انجام نمي دهيد تهديد نكنيد. تهديد هاي پوچ و ناپايدار به رفتارهاي نادرستي مي انجامد كه تثبيت شده و در برابر تغيير مقاوم تر مي شوند.

يكي از مشكلات بزرگ مادران برس كرده دندانهاى كودكان است. اگر شما به طور مرتب دندان هاي خود را برس بزنيد او نيز مشتاق خواهد شد تا چنين كند. مدت ها قبل از اين كه كودك واقعاً بتواند دندانش را برس بزند، به او برس دندان بدهيد. بگذاريد با برس و كريم دندان و دندانهايش بازي كند. اگر ديديد باز هم به طرف برس نمي رود با كلمات و جملات زيبا در موقع برس زدن اين كار را براي او لذت بخش كنيد. حتي مي توانيد با دندانپزشك براي انگيزه دادن به كودك مشاوره كنيد. هميشه به كودك بفهمانيد كه دقيقاً چه انتظاري از او داريد و به جاي اينكه شخصيتش را مورد انتقاد قرار دهيد اعمالش را مورد انتقاد قرار دهيد.

به او نگوييد « بى دست و پا هستي» بگوييد: «وقتي كه لباست را روي زمين مي بينم خيلي ناراحت مي شوم.» به او برچسب نزنيد. چون او زودباور مي كند كه واقعاً اين طور است. معمولاً در نظر والدين كارهاي منزل كارهايي كوچك و تكراري هستند كه هميشه در خانه انجام مي گيرند ولي در نظر كودكان اين كارها بسيار مشكل و ناخوشايندند. صرفنظر از اين كه اين كارها چقدر بي اهميت اند، به ويژه در هنگامي كه انجام آنها مستلزم يادآوري هاي مكرر وبحث طولاني باشد مي تواند آرامش منزل را برهم بريزد.
 

تنبيه كلامى كودكان چگونه بايد باشد ؟

گاهی اوقات کودکان رفتاری را انجام می دهند که باید تنبیه شوند ، اما تنبیه کلامی باید به چه صورتی باشد که تاثیر بدی در روحیه کودک به جا نگذارد؟

یك دوكتور روانشناسى، روش مورد تایید در تنبیه را روش محروم كردن دانست و افزود: می‌توان كودك را از یك سری امتیازات مثل تماشای برنامه‌های تلویزیونی، رفتن به منزل دوستان یا خرید وسایل خوشحال كننده و... محروم كرد.

دكتر با بیان اینكه در هر خانه‌ اصول كلی حاكم است كه باید از افراط و تفریط از آنها پرهیز شود، اظهار كرد: در تربیت كودك بعضی از خانواده‌ها آزادی كامل و مطلق را به نفع كودك می‌دانند ولی برخی دیگر سیستم استبدادی و قوانین زیاد و خشك بر كودك تحمیل می‌كنند كه هر دو روش اشتباه است.

وی ادامه داد: بهتر است در خانواده اصول كلی و خط قرمزهایی براساس هنجارهاى آن خانواده وجود داشته باشد. همچنین والدین باید بر روی اصولی كه می‌خواهند فرزندشان تربیت شود توافق و ثبات داشته باشند و بین پدر و مادر دوساز ناهمگون زده نشود.
وی با اشاره به اهمیت اصول مذكور در تربیت كودك افزود: همچنین والدین در موقعیت‌های مختلف ثبات داشته باشند. به عبارتی دیگر اگر والدین در یك موردی قانونی بگذارند، نباید بطور دائم برای آن استثناء قائل شوند.

ایشان روشهای تربیت كودك را به دو دسته تنبیه و تشویق تقسیم كرد و گفت: تنبیه از نظر لغوی به معنی بیدار كردن، آگاهی دادن و آنچه كه در ذهن مساوی با ضرب و شتم برخوردهای تند است، می‌باشد.
وی هدف از تنبیه را اصلاح، آگاهی دادن و هدایت كردن عنوان نموده و اضافه كرد: هیچ وقت تنبیه به معنای خشم خود را فرونشاندن، تحقیر كردن و اذیت و آزار طرف مقابل نیست و هرجا والدین احساس می‌كنند خود را تخلیه كرده و خشم خود را فرو می‌نشانند، این عمل به معنای تنبیه نیست.

وی با بیان اینكه تنبیه الزاما فیزیكی نیست، گفت: در تربیت كودك اغراق نیست اگر بگوییم تنبیه فیزیكی جایی ندارد و چنانچه بعضی از والدین بخواهند جایی برای تنبیه قائل شوند آن را به عنوان آخرین گام بكار ببرند.

این دوكتور روانى گفت: تنبیه فیزیكی نباید باعث درد و آسیب به كودك شود و هدف از این تنبیه آن است كه پدر و مادر با این روش ناراحتی خود را از رفتار كودك نشان داده و توجه وی را به بدی و زشتی رفتارش جلب كنند كه نهایتا می‌تواند در حد یك پشت دستی زدن یا آرام به پشت نشيمنگاه كودك زدن باشد.

وی تنبیه كلامی را شكل دیگری از بروز تنبیه دانست و تصریح كرد: زمانی كه كودك رفتاری برخلاف هنجارهای موجود در خانه انجام دهد، پدر و مادر در حد كلامی با گفتن “از آن رفتار شما ناراحت شدم“، “از برخورد شما عصبانی هستم” یا “كار شما كار خوبی نیست” و در كنار آن اخمی كنند، ترش رویی كنند یا موقتا ارتباط عاطفی صمیمانه را كمرنگ كنند و لازم است در زمان انجام كارهای گفته شده، رفتار كودك مورد سرزنش قرار گیرد نه شخصیت وی.

وی با تاكید بر كمتر استفاده كردن از تنبیه فیزیكی توصیه كرد: حتی‌الامكان باید موارد این نوع تنبیه زیاد نباشد؛ چرا كه اگر رفتار كودك را دائما سرزنش كرده یا به وی تذكر دهیم، اثر تنبیه كمرنگ می‌شود.

این دوكتور خطاب به والدین توصیه كرد: از سرزنش شخصیت كودك و نسبت دادن صفات زشت به وی پرهیز كنید، وی را توهین و مسخره نكنید، با كنایه و طعنه با كودك حرف نزنید. همچنین جلوی دیگران بیش از حد از او انتقاد نكنید.

وی در خصوص نكات قابل اهمیت در مورد تنبیه فیزیك و كلامی گفت: تنبیه باید كاملا متناسب با رفتار كودك باشد؛ به طوری كه نباید برای رفتاری كه خیلی بد نیست تنبیه بدی در نظر بگیریم. همچنین علت تنبیه مشخص باشد و علت آن برای كودك توضیح داده شود. همچنین بین تنبیه و رفتار كودك فاصله زمانی زیادی نباشد.

این دوكتور روانى آسیب جسمی، افزایش خشونت، پرخاشگری و لجاجت،‌ افت تحصیلی و تا حدودی بهره هوشی، احتمال مشكلات روانى؛ مانند: افسردگی، رفتارهای ضد اجتماعی و وابستگی به مواد را از عوارض تنبیه زیاد كودك عنوان كرد.

وی همچنین افت اعتماد به نفس، ایجاد شخصیتهای منفعل و وابسته و عدم پرورش روحیه قاطعیت در كودك را از دیگر عوارض تنبیه فیزیكی یا كلامی زیاد دانست.
وی گفت: ‌در بعضی از موارد، رفتار منفی كودك را بر روی خود نیاورید كه این روش در اوایل شروع آن رفتار كاربرد دارد.

او در پایان یادآور شد: در برخی مواقع بهتر است از روش تشویق استفاده كرد كه می‌تواند به شكلهای كلامی، رفتاری و خریدن هدیه و جایزه اعمال شود.

از: برگه فیسبوک امیر قاسم

منبع : سايت پرورش هوش و روانشناسى كودك